Category Archives: Culture

H υπερκαθαγίαση της πλατείας
Το χριστουγεννιάτικο δέντρο της Σχολής Καλών Τεχνών στην πλατεία των Ιωαννίνων είναι τόσο εξεζητημένη, αλλά και ασφαλής επιλογή ώστε ακυρώνει τα υποτιθέμενα παράπλευρα οφέλη της.
Ο Μπρους Σπρίνγκστιν λέει ότι μεγάλωσε ακούγοντας δύο φωνές μέσα του. Η μία του έλεγε ότι είναι άχρηστος, η άλλη πως είναι ο επόμενος μετά τον Χριστό. Η πρώτη φωνή ήταν του πατέρα του, η δεύτερη της μητέρας του. Εκείνος τις πίστεψε και τις δύο, και από τότε η ζωή του είναι μία μάχη ανάμεσα σε αυτές τις δύο προσλήψεις του εαυτού του. Οι δύο φωνές υπάρχουν μέσα σε κάθε άνθρωπο, και εξαρτάται από τον ίδιο και τις συνθήκες στις οποίες ζει αν θα τις ακούσει, ποια από τις δύο θα καθορίσει τη ζωή του, και σε ποιο βαθμό.
Κάποιοι έλληνες άντρες, για παράδειγμα, ακούνε μόνο μία φωνή, της μητέρας τους, η οποία τους συμπεριφέρεται σαν να είναι ο Μεσσίας. Ο έλληνας γιος είναι εξ ορισμού ο εκλεκτός και γι’ αυτό του αξίζουν τα καλύτερα. Μέσα στο σπίτι είναι το παιδί. Χωρίς όνομα. Έχει ιδιοκτησιακή αντίληψη για πρόσωπα και πράγματα, την καλή μερίδα στο τραπέζι, την προσοχή στραμμένη επάνω του. Όταν κάνει τα στοιχειώδη, αυτά εκθειάζονται ως ανδραγαθήματα, τα παραπτώματα του είναι ήσσονος σημασίας, συγχωρητέα. Ο ίδιος δεν υπόκειται στους κανόνες της πραγματικής ζωής, ούτε υφίσταται τις συνέπειες τους. Έτσι, η ενηλικίωση δεν έρχεται ποτέ. Ο συνάδελφος του Σπρίνγκστιν, Τζον Πράιν, το λέει ωραία σε έναν στίχο του, όταν περιγράφει το παράπονο μίας συζύγου για τον άντρα της: «My old man is another child who’s grown old».
Γι’ αυτό και στη χώρα μας κυκλοφορούν αβέρτα άντρες-παιδιά που δεν έχουν ενηλικιωθεί. Η ιδιοκτησιακή τους αντίληψη μεταφέρεται στη δημόσια σφαίρα. Όλα μυρίζουν το πάπλωμα της μαμάς και τη μεγάλη της καρδιά. Η πρόσβαση πρέπει να είναι παντού απρόσκοπτη, χωρίς απρόσκλητους ενδιάμεσους. Δεν καταλαβαίνουν γιατί υπάρχουν άλλοι μπροστά τους στην ουρά. Νομίζουν ότι όταν φτάσουν τελικά στο γκισέ θα βρουν τη μαμά τους για να τους εξυπηρετήσει και να παραβλέψει μερικά από τα δικαιολογητικά που δεν έφεραν μαζί τους. Κόρνες στα φανάρια, αυτοκίνητα πάνω στα πεζοδρόμια. Ο τροχονόμος να μην κάνει έτσι, δεν θα ξαναγίνει, ήταν επείγον. Μετά διπλοπαρκάρουν πάλι, αφού τα λόγια και οι πράξεις τους αναιρούνται διαρκώς. Ναι στο σύμφωνο συμβίωσης, μην κολλήσουμε ομοφυλοφιλία, ζήτω το σύμφωνο ξανά. Οι τύποι αυτοί είναι παραφουσκωμένοι με το ακαταλόγιστο και μία αυτοπεποίθηση που θα θαύμαζε ακόμη και ο Ομπάμα. Η μοναδική πηγή όμως, από την οποία αντλούν τη δύναμη τους είναι η μητέρα τους. Δεν έχουν δοκιμαστεί απέναντι στην κρίση κανενός άλλου. Δεν έχουν ακούσει ποτέ τη φωνή που τους περιγράφει ως άχρηστους προκειμένου να αγωνιστούν για να τη διαψεύσουν. Λειτουργούν μόνο στο ασφαλές περιβάλλον της διαρκούς τους επιβεβαίωσης. Χριστοί μεν, αλλά χωρίς να έχουν ξεμυτίσει από τη φάτνη.
Σύμβολο του παιδιού-άντρα αποτελεί ο Αλέξης Τσίπρας. Γι’ αυτό και μας είναι συμπαθής. Είναι εμείς, το παιδί της διπλανής πόρτας, ο είπας-ξείπας με την καλή την πρόθεση που το έμπλεξαν οι κακές παρέες, ο Βαρουφάκης στην οικονομία, ο Κοτζιάς στο κυπριακό. Ράγισαν καρδιές όταν η μητέρα του, είπε ότι ο Αλέξης πιέζεται πολύ. Ήταν σαν μέσα από τη φωνή της να αντηχούσε η αγωνία κάθε ελληνίδας μάνας. Το παιδί πιέζεται χωρίς να φταίει: στις πανελλήνιες, στη σχέση του, στη δουλειά.
Στην πραγματικότητα, η μοναδική φορά που πιέστηκε ο Αλέξης Τσίπρας είναι όταν διαπραγματεύτηκε έχοντας απέναντι του όχι τη μητέρα του, αλλά τη Μέρκελ. Τότε ήταν που άκουσε τη δεύτερη φωνή, αυτή που μας περιγράφει συλλογικά ως τους παρίες και την οποία πρέπει να διαψεύσουμε. Ο Αλέξης Τσίπρας έφτασε 40 χρονών για να φύγει από το προστατευμένο περιβάλλον της ελληνικής οικογένειας (ίδιο κόμμα και επάγγελμα με τον μπαμπά, σπουδές στο πόδι, δίπλα από το σπίτι) και να πάει στην Ευρώπη. Εκεί του ήρθε ο ουρανός σφοντύλι γιατί κατάλαβε ότι υπάρχει εντός μας και άλλη φωνή, σε άλλη γλώσσα από αυτή στην οποία μάθαμε να μας κανακεύουν. Είναι μία γλώσσα που ο πρωθυπουργός δεν μιλάει και πρέπει να την μάθει. Αυτή που κλονίζει τις σιγουριές σου και σε κάνει να συνειδητοποιείς πως όταν σου μιλάει ο Κλίντον δεν θα ακούσεις ελληνικά, επειδή οι νόμοι της ζωής δεν σε πιάνουν. Αντιθέτως, ο έξω κόσμος είναι ο πύργος της Βαβέλ, δεν σε ξέρει κανείς, και πρέπει να βρεις τις λέξεις για να συστηθείς με το πραγματικό σου όνομα, από την αρχή. Θα πρέπει να ήταν τόσο τραυματική η εμπειρία με τον Κλίντον, ώστε όταν εμφανίστηκε ο Ομπάμα, ο Τσίπρας αναζήτησε καταφύγιο στο ύφος του δήθεν αποτραβηγμένου από τα εγκόσμια, ενώ στην πραγματικότητα είχε κόψει πέρα από τον τρόμο του. Τώρα ξέρει ότι η φωνή θα τον συντροφεύει παντού γιατί παλεύει με την ενηλικίωση του. Αντί να σπάμε πλάκα μαζί του, ας ακούσουμε τις δικές μας εσωτερικές φωνές, και ας αναρωτηθούμε πώς και διαλέξαμε να μας κυβερνά ένα παιδί-άντρας.
Το παιδι-αντρας

O Kοεν στο Καναλι
Την πρώτη φορά που είδα τον Λέοναρντ Κόεν ήταν στο Κανάλι Πρεβέζης, στην τηλεόραση της τραπεζαρίας του ξενοδοχείου Νίκος Χοτέλ. Είχαμε πάει για οικογενειακό τριήμερο και ήμουν έκτη δημοτικού.