Ακριβώς απέναντι από τα προκάτ είναι η είσοδος του νεκροταφείου του City of London. Το νεκροταφείο του 1856 είναι χώρος ιστορικής κληρονομιάς, με μεγάλους δρόμους και ψηλά δέντρα. Προχθές ο Μπόρις (όχι ο Τζόνσον, ο γείτονας μου που μένει ακριβώς απέναντι) μου είπε: «Τώρα με την καραντίνα πρέπει να πας στο νεκροταφείο, είναι πολύ ωραία, εντάξει νεκροταφείο, αλλά είναι ωραία βόλτα, εμείς πήγαμε με τα κορίτσια μέσα από το πάρκο». Καθόταν στο πεζοδρόμιο έξω από το σπίτι του, τα πόδια στο δρόμο. Ο ήλιος έκαιγε, ο ζεστότερος Απρίλιος στη Βρετανία από το 1949. Του απαντούσα από την πόρτα του δικού μας σπιτιού. Ανάμεσα μας, στον άδειο δρόμο, οι δύο κόρες του, η μία 5, η άλλη 8, έκαναν πέρα-δώθε με τα πατίνια τους. Η μικρή δεν φορούσε παπούτσια, ήταν με τις κάλτσες. Ξυπόλητη στην άσφαλτο θα έπρεπε να νιώθει ελεύθερη. Όπως οι υπόλοιποι με την καραντίνα.

Ο Μπόρις δεν είπε τίποτε για το νεκροτομείο, ίσως να μην το είχε δει στη βόλτα ή να μην το πήρε χαμπάρι όταν δυο-τρεις το ανέφεραν στο whatsapp της γειτονιάς. Στο whatsapp μάθαμε τα μικρά ονόματα των γειτόνων. 44 σπίτια μπήκαν στο γκρουπ από τα περίπου 160 που έχει ο δρόμος. Στην αρχή το γκρουπ ήταν για τους αποκλεισμένους ηλικιωμένους, σε περίπτωση που κάποιος θα χρειαζόταν τους γείτονες να του κάνουν τα ψώνια. Δεν δούλεψε έτσι τελικά. Τώρα πια παίρνουμε ειδοποιήσεις για έναν καλοντυμένο ψηλό που περνάει κάθε βράδυ και δοκιμάζει τις πόρτες των παρκαρισμένων αυτοκινήτων.

Οι δίπλα έχουν κορωνοϊό, όχι τα παιδιά, οι γονείς που είναι γύρω στα 45. Είδα τον άντρα από το παράθυρο στην πίσω αυλή του, να κάθεται σε μια κούνια με ξεθωριασμένη τέντα. Έβηχε. Τα μαλλιά του ήταν άσπρα, κανονικά τα βάφει μπορντό προς κόκκινα. Τους έκανα το σούπερ μάρκετ. Άφησα τα ψώνια στο πατάκι και του έστειλα whatsapp να τα πάρει. Βγήκε η γυναίκα, κάναμε πως δεν είδαμε ο ένας τον άλλον.

Η γειτονιά είναι άδεια. Το Λονδίνο είναι άδειο. Διάβασα κάπου ότι είναι ανατριχιαστικά άδειο. Είναι όμως όπως το έχεις ξαναδεί στις αργίες. Στο συλλογικό υποσυνείδητο της χώρας, αυτή η παύση έχει υπάρξει ξανά. Το 1974, η Βρετανία είχε παραλύσει με την πετρελαϊκή κρίση και τις απεργίες των συνδικάτων. Η κυβέρνηση έκοψε δύο εργάσιμες, και περιόρισε το ρεύμα στα νοικοκυριά. «Ήταν σαν ο κόσμος να έκανε διακοπές από την καθημερινότητα» γράφει στο βιβλίο του ο δημοσιογράφος Άντριου Μαρ, περιγράφοντας την ιστορική εβδομάδα των τριών εργάσιμων ημερών τον Ιανουάριο του ’74. Ήταν η μεγαλύτερη κρίση μετά τον πόλεμο. Ο Βινς Κέιμπλ, οικονομολόγος και πρώην αρχηγός των Βρετανών Φιλελεύθερων, την έζησε, έγραψε επίσης ένα βιβλίο και για την κρίση του 2008. Μιλήσαμε στο zoom. Πίσω του ήταν κάτι σαν σκρίνιο. «Για να το πούμε κυνικά, σώζουμε ανθρώπους στη δική μου ηλικία (είμαι τώρα στο χωριό σε απομόνωση) θυσιάζοντας τις δουλειές και την ψυχική υγεία των νέων. Θα είναι χειρότερα από το 2008, ίσως η χειρότερη οικονομική κρίση εδώ και αιώνες στη Βρετανία. Αλλά ακόμη κι έτσι, το βρετανικό ΑΕΠ δεν θα συρρικνωθεί όσο αυτό της Ελλάδας με την κρίση της Ευρωζώνης».

Η Βρετανία, όμως, θα χτυπηθεί όμως όσο καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα από τον κορωνοϊό. Ο ιατρικός διευθυντής του αγγλικού ΕΣΥ, Στίβεν Πόουις, είπε ότι αν η χώρα κρατούσε τους νεκρούς κάτω από τους 20.000 θα τα είχε πάει πολύ καλά. Οι Financial Times, με το μοντέλο τους, υπολογίζουν τους νεκρούς ήδη σε 41.000. Το Διεθνές Ινστιτούτο Αξιολόγησης της Υγείας στο Σιάτλ εκτιμά ότι μέχρι τον Αύγουστο η Βρετανία θα μετρήσει 66.000 θανάτους. Είκοσι, σαράντα, εξήντα χιλιάδες. Ο Μπόρις Τζόνσον επιχείρησε την ανοσία της αγέλης, αλλά πριν καλά καλά την εγκαταλείψει, ο κόσμος είχε ήδη αρχίσει να παθαίνει ανοσία στους αριθμούς. Τα νούμερα φτάνουν από μακριά. Αφορούν κάποιος άλλους, και τις οικογένειες τους που θρηνούν. Αυτοί που διηγούνται την ιστορία της Βρετανίας στις άλλες χώρες είναι στην καραντίνα, όχι στις εντατικές. Οι γιατροί είναι ανάμεσα, αλλά δεν λένε πολλά για όσα βλέπουν. Άλλοι έχουν απαγορεύεις από τα γραφεία Τύπου των νοσοκομείων. Οι περισσότεροι είναι αφοσιωμένοι στο κύμα των ασθενών (στις 30 Απριλίου, 15.043 νοσηλεύονταν με κορωνοϊό). Ο Γιώργος, χειρουργός σε κεντρικό νοσοκομείο του Λονδίνου, δήλωσε εθελοντής στο Nightingale, το προσωρινό νοσοκομείο χωρητικότητας 4.000 κρεβατιών. Η κυβέρνηση το έφτιαξε μέσα σε εννιά μέρες για τους ασθενείς του κορωνοϊού. «Δεν ήταν εύκολο όταν τους το είπα στο σπίτι. Όμως, η κόρη μου που είναι εννιά, μου είπε: ‘μπαμπά είναι απόφαση σου και θα τη σεβαστώ για να μην μετανιώνεις μετά, ότι δεν το έκανες’. Το πιστεύεις ρε φίλε; Πού τις βρήκε τις λέξεις; Εννιά χρονών».

Η καραντίνα έχει συμπληρώσει σχεδόν 40 μέρες, οι αριθμοί νεκρών και ασθενών έχουν αρχίσει να μειώνονται. Ο Μπόρις (Τζόνσον) είπε στη συνέντευξη Τύπου ότι η Βρετανία πέρασε πια το peak, το ΕΣΥ ανταποκρίνεται παρά τις ελλείψεις. Για τον απολογισμό, είπε, είναι ακόμη νωρίς, θα τον κάνουμε στο τέλος της χρονιάς. Ο διπλανός βγήκε πριν από λίγο στην μπροστά αυλή. Τα μαλλιά του είναι πάλι κοκκινωπά. Δεν βήχει. Τον έβλεπα κουρασμένο, αλλά χαλαρό, και μου φάνηκε σαν το πρώτο μήνυμα ότι ο κύκλος θα κλείσει. Ο άγριος απολογισμός θα γίνει πράγματι μετά, αλλά στο μεταξύ η ζωή θα έχει προχωρήσει.