Συνάντησα τον Andrew Harrop, γενικό γραμματέα της ιστορικής Fabian Society και σύμβουλο του αρχηγού των Εργατικών Εντ Μίλιμπαντ αρκετό καιρό πριν, λίγο μετά από την ετήσια συνάντηση της Fabian στο Λονδίνο. Η συζήτηση που κάναμε στα γραφεία του οργανισμού, έγινε πολύ πριν την εντυπωσιακή κίνηση του Έντ Μϊλιμπαντ να αλλάξει το καθεστώς στις σχέσεις του κόμματος με τις εργατικές ενώσεις ανατρέποντας τους κανόνες εγγραφής μελών και τους μηχανισμούς επηρεασμού από τα συνδικάτα. Πολύ πριν επίσης την αποχώρηση του Ντέιβιντ Μίλιμπαντ από την πολιτική σκηνή της Αγγλίας.

Ήταν μία συζήτηση κυρίως στην με γνώμονα την αναζήτηση μίας απάντησης για τη συνοχή που δείχνει το Εργατικό κόμμα της Αγγλίας περιλαμβάνοντας στις τάξεις του σχεδόν όλο το φάσμα των αριστερών δυνάμεων της χώρας. Κάτι αδιανόητο για το ΠΑΣΟΚ για παράδειγμα και την Ελλάδα. Με βάση αυτόν τον προβληματισμό συζητήσαμε με τον εκπρόσωπο μίας οργάνωσης που βρίσκεται μεν στα αριστερά του Εργατικού Κόμματος αλλά με τη μετριοπάθεια ως κύριο χαρακτηριστικό της πολιτικής της παρουσίας.

Τα κεντροαριστερά κόμματα αντιμετωπίζουν την κριτική ότι δεν λαμβάνουν υπόψη τους πραγματικούς κανόνες της οικονομίας και επομένως οι πολιτικές τους δεν είναι ρεαλιστικές.  
Οι Εργατικοί στη διάρκεια της περιόδου των New Labour, διέψευσαν αυτή τη θεωρία. Το ίδιο ισχύει και με τις κυβερνήσεις των Εργατικών στη δεκαετία του ’70 όταν έκαναν επίσης πολύ σκληρές μεταρρυθμίσεις, πολύ πριν  η Μάργκαρετ Θάτσερ έρθει στην εξουσία. Η διαφορά μεταξύ των δύο κυβερνήσεων ήταν ότι στα 70’ς η πολιτική υπερβολικών δαπανών προϋπήρξε της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, ενώ με τους New Labour ίσχυσε το αντίθετο. ΟΙ τελευταίοι κυβέρνησαν υπεύθυνα, μέχρι που η οικονομική κρίση έγινε παγκόσμια και οι δαπάνες αυξήθηκαν. Οι Εργατικοί όταν έχασαν την εξουσία είχαν ήδη ένα πλάνο για να βάλουν την οικονομία σε τάξη. Δεν ήταν γρήγορο και σκληρό πρόγραμμα, όσο το πρόγραμμα των Συντηρητικών, αλλά ήταν λογικό και αξιόπιστο σχέδιο επαναφοράς της οικονομίας σε έλεγχο.

Η ταμπέλα όμως υπάρχει για τους Labour

Ναι, πράγματι οι Τόρις έχουν βάλει την ταμπέλα του ανεύθυνου στους Εργατικούς, και μάλιστα υπήρξαν πολύ αποτελεσματικοί στην απήχηση του ισχυρισμού τους στο κοινό. Κατάφεραν δηλαδή να πείσουν τον κόσμο ότι οι Εργατικοί έκαναν σπατάλες πριν την κρίση. Δεν υπάρχουν όμως επαρκή στοιχεία που να τεκμηριώνουν αυτή την κριτική. Νομίζω επίσης ότι υπάρχει μία εξίσου ενδιαφέρουσα συζήτηση μέσα στην αριστερά, ανάμεσα στους μετριοπαθείς και σε εκείνους που βρίσκονται πιο αριστερά. Εσείς θέτετε την ερώτηση στο πλαίσιο Αριστερών-Δεξιών. Ακόμη πιο μεγάλο όμως είναι το ζήτημα ανάμεσα στους κεντρώους και και τους πιο αριστερούς.

Αυτή ήταν η αμέσως επόμενη ερώτησή μου και αφορούσε τον τρίτο δρόμο.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι τα κεντροαριστερά κόμματα ανά την Ευρώπη επιχειρώντας να συνθέσουν συντηρητικές και προοδευτικές πολιτικές, τελικώς αποπροσανατόλισαν το εκλογικό σώμα θολώνοντας τις διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στη δεξιά και την αριστέρά.
Έχετε εν μέρει δίκιο. Η εκλογική συμμετοχή των χαμηλότερων οικονομικών στρωμάτων έχει μειωθεί, ενώ τα ποσοστά συμμετοχής ανάμεσα σε ανθρώπους με υψηλότερα εισοδήματα παραμένει η ίδια. Το φαινόμενο σχετίζεται εν πολλοίς με τη γενική δυσαρέσκεια απέναντι στην πολιτική. Ο  κόσμος πιστεύει ότι όλοι είναι οι ίδιοι και επομένως δεν μπορείς να κάνεις ουσιαστική επιλογή ανάμεσα τους. Το πρόβλημα αφορά ιδιαιτέρως το Εργατικό Κόμμα το οποίο ενώ παραδοσιακά θεωρείται αντιπροσωπευτικό των κοινωνικών στρωμάτων με χαμηλά εισοδήματα, σήμερα δεν αντανακλά εξίσου τα προβλήματά τους. Ιστορικά το εργατικό κόμμα ήταν το κόμμα των εργατών. Σήμερα, για να χρησιμοποιήσω μία φράση του Έντ Μίλιμπαντ, είναι το κόμμα του ενός έθνους. Εννοώ ότι πλέον περιλαμβάνει στις τάξεις του ψηφοφόρους που προέρχονται εξίσου από υψηλά, μεσαία και χαμηλά κοινωνικά στρώματα.
Ιστορικά κάτι τέτοιο είναι ασυνήθιστο. Από δημογραφική λοιπόν σκοπιά το κόμμα μοιάζει πολύ περισσότερο με το Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ. Έχει δηλαδή πολύ μεγαλύτερα ποσοστά διασποράς.

Δέχεται λοιπόν την κριτική της δεξιάς στροφής.
Το κόμμα αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα κεντρώο κόμμα. Δεν νομίζω ότι τα επιτεύγματα των New Labour στην κυβέρνηση είναι ασήμαντα. Κάποια από αυτά μπορούν να ιδωθούν ως μέρος της σοσιαλδημοκρατικής παράδοσης. Διατηρήσαμε ικανοποιητικά επίπεδα τις δημόσιες δαπάνες, ενόσω η ανάπτυξη μεγάλωνε. Σε τομείς όμως όπως το σύστημα υγείας καταφέραμε να συμβαδίσουμε με την υπόλοιπη Ευρώπη. Αναδιαρθρώσαμε το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης για τους συνταξiούχους και τους γονείς. κάνοντας το πιο γενναιόδωρο. Αυτές υπήρξαν παραδοσιακές σοσιαλδημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, αλλά υπήρξαν και τομείς στους οποίους τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ο ίδιος ο Τόνι Μπλερ ήταν απίστευτα επιφυλακτικός στο να διαταράξει το Σίτι και την οικονομία. Υπήρξαν φυσικά περιπτώσεις όπου δόθηκαν παραχωρήσεις στα εργατικές ενώσεις, αλλά κυριάρχησε η αφετηρία του Μπλερ ήταν να κρατήσει τις επιχειρήσεις ευχαριστημένες. Αυτό έχει αλλάξει μετά την κρίση. Τώρα ενισχύθηκε πολύ περισσότερο η αντίληψη ότι οι επιχειρήσεις δημιούργησαν πολλά από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα, και δεν θα πρέπει εξ ορισμού να τις κρατάμε διαρκώς ευχαριστημένες.

Το εργατικό κόμμα κάνει εσωτερικά αυτό το διάλογο γιατί είναι και ένας ιστορικός συνασπισμός διαφορετικών τάσεων και αντιλήψεων στο εσωτερικό του. Πώς επιτυγχάνει να έχει στις τάξεις του τροτσικιστικές τάσεις και τους Blue Labour που πλησιάζουν ιδεολογικά με τους Συντηρητικούς;
Εν μέρει εξηγείται με το εκλογικό μας σύστημα που είναι καθαρά πλειοψηφικό. Επίσης δεν είχαμε ποτέ ακραία αριστερά με πραγματική απήχηση στο κόμμα. Στις αρχές της δεκαετίας του ’80, πράγματι το κόμμα μετακινήθηκε πιο αριστερά από ποτέ, αλλά αυτό ήταν μία εξαίρεση. Σε γενικές γραμμές το Εργατικό Κόμμα ήταν ένα παραδοσιακό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Δεν ήταν ποτέ ένα μαρξιστικό κόμμα, γιατί η μαρξιστική ιδεολογία δεν ευδοκίμησε ποτέ στις τάξεις του. Και αυτό έχει την αφετηρία του στην ίδρυση του κόμματος. Τότε υπήρχαν πράγματι μαρξιστές στις τάξεις του, αλλά υπήρχαν επίσης ήταν οι σοσιαλιστές της Fabian και το Εργατικό Κίνημα που ήταν προσανατολισμένο στην εκπροσώπηση της εργατικής τάξης. Οι Labour είχαν πολύ μικρότερη ιδεολογική φόρτιση από αρκετά αντίστοιχα ευρωπαΪκά κόμματα. H παράδοση της Fabian έχει επικεντρωθεί στο ρόλο του κράτους πρόνοιας, είχαμε καταλυτικό ρόλο στην ίδρυσή του, κυρίως μετά τον Β” Παγκόσμιο Πόλεμο. Άρα ένα στοιχείο του Εργατικού Κόμματος είναι η διατήρησης της ανάπτυξης του κράτους πρόνοιας. Μετά έχουμε τις Εργατικές Ενώσεις όπου υπάρχουν αριστεροί ακτιβιστές. Δεν ξέρω αν είναι όμως καθαρά ιδεολογικά κίνητρα ή αν είναι για παράδειγμα ο θυμός για την λιτότητα, την κυβέρνηση συμμαχίας και την αντίληψή τους ότι το Εργατικό Κόμμα δεν κάνει αρκετά για να εκφράσει μία ριζικά διαφορετική εναλλακτική αντίληψη. Οι Βlue Labour είνα ένα κοινωνικά συντηρητικό και τοπικιστικό ρεύμα σκέψης που πηγαίνει πάλι πίσω στο αίσθημα της αλληλεγγύης ανάμεσα στις κοινότητες σε αντίθεση με το μεγάλο κεντρικό κράτος.  Και υπάρχουν επίσης οι εκπρόσωποι των Βlairities τους οποίους αποτελούν τα κορυφαία στελέχη των Εργατικών και όχι τόσο η βάση του κόμματος.

Στο ευρωπαϊκό νότο η Ευρώπη θεωρείται ταυτόχρονα εγγύηση παραμονής στο ευρώ, αλλά ταυτόχρονα και ως δύναμη απελευθέρωσης των αγορών και μείωσης του κρατικού τομέα. Πιστεύετε ότι ένας παρόμοιος κίνδυνος εγκυμονεί και η περαιτέρω ενσωμάτωση της Αγγλάις στην Ευρώπη;
Ναι, υπάρχουν τομείς όπου συναντάμε αυτόν τον κίνδυνο. Για παράδειγμα ο τομέας Υγείας με τις μεγάλες μεταρρυθμίσεις της συμμαχικής κυβέρνησης ή η ιδιωτικοποίηση των ταχυδρομείων ή των σιδηρόδρομων. Τα τελευταία είκοσι χρόνια η Ευρώπη ήταν κυρίως ήταν δύναμη με αριστερές αξίες. Αν δείτε την κοινωνική πολιτική και κυρίως την εργατική νομοθεσία και την περιβαλλοντική πολιτική σε όλους αυτούς τους τομείς ενίσχυσε τα μηνύματα της αριστεράς.

Μπορεί αυτή η πολιτική να είναι συνολική για την Ευρώπη;
Η αριστερά πρέπει να είναι εκεί που βρίσκεται και ο κόσμος. Είναι δύσκολο να δεις μία δημοφιλή πορεία ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης στο άμεσο μέλλον. Δεν είναι απίθανο να συμβεί, αλλά στην παρούσα συγκυρία για να είμαι ειλικρινείς, οι φιλοευρωπαϊστές έχουν ως κύριο έναν πιο ρεαλιστικό στόχο: το να διατηρήσουν την Αγγλία στο σημείο που είναι σήμερα και να μην απομακρυνθεί από την Ευρώπη. Υπάρχει επίσης το ζήτημα ποια είναι η σχέση του Ηνωμένου Βασιλείου με την Ευρωζώνη, ενώ αυτή προχωρά στην ολοκλήρωση. Είναι εξαιρετικά θολό το τοπίο όσον αφορά τον διακανονισμό των σχέσεων ανάμεσα στην Ευρώπη των 27 την ενιαία αγορά και την Ευρωζώνη.