Πριν από μερικά χρόνια, ενώ μόλις είχα τελειώσει το τρέξιμο μου, με σταμάτησε ένας τύπος γύρω στα 75. Τον είχα πετύχει να περπατάει κάποιες φορές, και έτσι με ρώτησε με ύφος σαν να είχαμε κουβεντιάσει ξανά: “Κάθε πότε τρέχεις;”. “Δύο τρεις φορές την εβδομάδα”, του απάντησα. “Α, και πόση ώρα τρέχεις κάθε φορά;”. “Μισή ώρα-σαράντα λεπτά”. “Πόσα χιλιόμετρα είναι αυτό δηλαδή;”. “Έξι περίπου”. Ακολούθησε μία παύση, και αποφάσισα να ρωτήσω και εγώ κάτι: “Εσείς; Έρχεστε συχνά;” Κούνησε το κεφάλι προς τα κάτω, έβγαλε έναν ακατανόητο ήχο μέσα από τα χείλη του, κάτι σαν “ανταμπαντάντα”, σαν να μου λέει “μην τα ρωτάς”, και έφυγε. Έμεινα να κοιτάω τα δέντρα και κάπως τσαντίστηκα, γιατί ενώ εγώ του είχα απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις, έκανα μάλιστα και υπολογισμούς για να του δώσω όσες πληροφορίες μπορούσα, εκείνος δεν μου είπε τίποτε.

Τους ξέρω βέβαια αυτούς τους τύπους. Είναι οι ‘πολλά βαρείς και όχι’ άντρες της προηγούμενης γενιάς που δεν απαντούσαν ποτέ στις ερωτήσεις μας. Ρωτούσες: σε ποια μπαρ πηγαίνατε στα Γιάννενα το ‘70; Ανταμπαντάντα. Είχες ψηφίσει ποτέ ΚΚΕ; Ανταμπαντάντα. Πότε φτάνουμε; Ανταμπαντάντα. Στην αρχή πίστευα ότι οι θείοι και οι πατεράδες μας, κάπου το είχαν προσηλωμένο το βλέμμα, σαν να είχαν εστιάσει στην ουσία πάνω ακριβώς στην κρίσιμη στιγμή και τίποτε δεν μπορούσε, ούτε έπρεπε να τους αποσπάσει την προσοχή. Μετά, μεγαλώνοντας κατάλαβα ότι πίσω από τη σιωπή και το βούτηγμα στην εφημερίδα κρύβεται ο φόβος ότι ίσως αποκαλυφθεί η άγνοια ή η λάθος κρίση τους. Γιατί να ρισκάρουν την αυθεντία τους στα καλά καθούμενα, επειδή ρωτάει ένα μικρό;

Αυτούς τους τύπους σκέφτομαι κάθε φορά που βλέπω τη νέα συνήθεια με δημοσιογράφους να σταματάνε περαστικούς στο κέντρο της Αθήνας και να τους παγιδεύουν με δήθεν απλές ερωτήσεις που τελικά δεν είναι και τόσο απλές. Η τελευταία ερώτηση που κάνει θραύση στο fb είναι πόσα εκατομμύρια είναι ένα δις. Βέβαια, σε κάποια στιγμή ο δημοσιογράφος ρωτάει τον κόσμο και πόσα δις είναι ένα τρις. Απαντήστε σε αυτή την ερώτηση χωρίς να το σκεφτείτε. Φανταστείτε επίσης πόσο εύκολα θα βρίσκατε την απάντηση σε μία πιο απλή ερώτηση, πχ ένα νησί στο Βόρειο Αιγαίο, ενώ σας έχει σταματήσει ένας άγνωστος με ένα μικρόφωνο και μια κάμερα μπροστά στο πρόσωπο σας, και με τον χρόνο να μετράει αντίστροφα όσο εσείς σωπαίνετε. Κάποιος άλλος ζήτησε από τον κόσμο να σχολιάσει την “έξοδο της Μεγάλης Βρετανίας από την ΕΕ, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να μείνει”. Ούτε καν ερώτηση, αλλά πρόταση για την οποία ο δημοσιογράφος ζητάει μία απλή επιβεβαίωση. Και οι περαστικοί συμφωνούν γιατί τον εμπιστεύονται και θέλουν να πέσουν μέσα, να μην ξεφτιλιστούν. Γελάνε μετά οι χρήστες με τις λάθος απαντήσεις, ή ακόμη χειρότερα θυμώνουν τάχα για την εθνική κατάπτωση. Πρώτα όμως έχουν ανεβάσει και οι ίδιοι βίντεο με το Brexit και Βρετανούς να διακωμωδούν το μπέρδεμα με τις πολλαπλές ονομασίες που δίνουν στις χώρες και τα νησιά τους.

Οι προηγούμενοι μας κληροδότησαν την ενοχή τους για τη γνώση, και αυτή την ενοχή εξασκούμε πια στους περαστικούς. Τους χαζεύουμε να απαντάνε λάθος, πιστεύουμε ότι στις απαντήσεις τους παίζεται η αξιοπρέπεια τους, όπως ακριβώς οι προηγούμενοι φοβόντουσαν για τη δική τους. Πίσω από το γέλιο ή την αγανάκτηση για τα δικά τους λάθη κρύβεται η ανακούφιση ότι αποφύγαμε τα δικά μας. Γιατί εμείς βέβαια δεν είμαστε χαζοί να σταθούμε απέναντι σε κάμερες και να αυτοκτονήσουμε. Εμείς λέμε ανταμπαντάντα και στρίβουμε.